Zwarte neushoorn
De zwarte neushoorn wordt ook wel puntlip neushoorn genoemd. Wetenschappelijke naam: Diceros bicornis, wat 2 hoorns betekent.
De zwarte neushoorn wordt onderverdeeld in vier soorten.
- Zuidelijke centrale zwarte neushoorn: Diceros bicornis minor.
- Oostelijke zwarte neushoorn: Diceros bicornis michaeli.
- Zuid-westerse zwarte neushoorn: Diceros bicornis bicornis.
- Westerse zwarte neushoorn: Diceros bicornis longipes (uitgestorven verklaard in 2011).
De status van de zwarte neushoorn is kritiek, ze zijn met uitsterven bedreigd door de stroperij. Ooit was de zwarte neushoorn de meest voorkomende neushoorn.
Praktische informatie zwarte neushoorn.
- Vorm: De zwarte neushoorn is tussen 1.40 en 1.70m schouderhoogte. Hiermee is het de kleinste neushoorn van de twee Afrikaanse soorten.
- Gewicht: Volwassen mannen wegen rond de 1350 kg , volwassen vrouwen wegen rond de 900 kg.
- Geboorte gewicht: tussen 35 kg – 45 kg.
- Haar & huid: De neushoorn hoort onder de groep dikhuiden. Met een dikke , stevige huid voorkomt de neushoorn dat hij wordt verwond door stekelige struiken en takken. Het uiterlijk van de neushoorn wordt gevormd door de plooien in de huid, hierdoor heeft de neushoorn het uiterlijk van een pantser. Anders dan de naam doet vermoeden is de zwarte neushoorn grijs van kleur, net als de witte neushoorn. Afhankelijk van het soort modder waarin de neushoorn gerold heeft kan de kleur van de huid variëren. De huid zelf is onbehaard, behalve die van pasgeboren neushoorns. Alle soorten neushoorns hebben kwastjes van haren op hun oogleden, oren en eind van hun staart. De staart van de zwarte neushoorn is zo’n 60 cm.
- Onderscheidende kenmerken: De zwarte neushoorn heeft een grote kop, met kleine ogen en ovale oren. De oren bevatten net als de witte neushoorn plukjes haar. De zwarte neushoorn heeft een puntige lip waarmee hij takjes kan plukken. De hoorns van de neushoorn zijn gemaakt van keratine, waar ook nagels van gemaakt zijn. De keratinedraden zijn dicht samengeperst wat maakt dat de hoorn zeer sterk is. De zwarte neushoorn heeft net als de witte neushoorn 2 hoorns. De voorste hoorn is het grootst (gemiddeld 60 cm). Neushoorns van verschillende gebieden kunnen hoorns hebben die variëren in vorm & grootte. De neushoorn krijgt zijn hoorns al vanaf de 10e levensmaand. Vrouwelijke neushoorns hebben gemiddeld grotere en dunnere hoorns waar mannen veelal dikkere hoorns hebben. De zwarte neushoorn is kleiner dan de witte neushoorn. Waar de witte neushoorn een soort bult bij zijn nek heeft (t.g.v. veel spierweefsel om van de grond af te kunnen grazen) heeft de zwarte neushoorn deze bult in mindere mate. De zwarte neushoorn eet van hogere struiken of bomen , daarom hebben ze minder spierkracht nodig rondom hun nek. Het opvallendste verschil tussen de zwarte en de witte neushoorn is de lip, waar de witte neushoorn een brede graaslip heeft, heeft de zwarte neushoorn een soort haak aangepast aan het pakken van takken en struiken.
Gedragingen & voortplanting.
- Sociaal: De zwarte neushoorn is semisociaal & territoriaal, afhankelijk van het gebied waar ze in leven. Indien zwarte neushoorns samen gezien worden betreft dit meestal een vrouwtje met haar jong. Zwarte neushoorns zullen bij het zoeken van een territorium zoeken naar een plek met een voorraad struiken en ander plantenleven. Ook een nabijgelegen waterbron en mineralen likstenen zijn voor een zwarte neushoorn van belang. De zwarte neushoorn gebruikt veelal dezelfde paden om bij een waterbron te komen.
- Seksuele volwassenheid:
De stier (de mannen) bereiken geslachtsrijpheid tussen de 4 en 7 jaar oud, echter zullen ze pas na het 10e levensjaar sterk genoeg zijn om te mogen paren. De vrouwen bereiken geslachtsrijpheid tussen de 3,5 en 4 jaar oud.
- Geurmarkering: Omdat zwarte neushoorns meestal eenzaam leven en een slecht zichtvermogen hebben is geurmarkering een cruciale communicatiemethode. De neushoorn gebruikt verschillende methodes van geurmarkering. De zwarte neushoorn kan een gebied markeren door met zijn hoofd tegen een rots of boom aan te wrijven, door de geurklier op hun huid laten ze een kenmerkende geur achter. Urine sproeien is een veel voorkomende vorm van geurmarkering, zowel voor de vrouwen om aan te geven wanneer ze in oestrus zijn als voor mannen die hun territorium kenbaar willen maken. Net als bij de witte neushoorn worden ook meststapels gebruikt als geurmarkering.
- Mannelijk territorium:
Het territorium van een stier is tussen de 3.9 en 4.7 km2. Volwassen zwarte neushoorn stieren zijn vaak alleen, enkel rondom de paring blijven ze bij een vrouwtje. De jonge en oudere stieren zijn onderdanig aan de territoriale stier. Verzwakte dieren worden regelmatig gedood of raken gewond door acties van een territoriale stier.
- Vrouwelijk territorium: Het woongebied van de vrouw varieert tussen 5.8 – 7 km2. Het vrouwtje heeft de neiging solitair te leven en wordt meestal enkel gevonden met haar laatste kalf.
- Voortplanting: De voortplanting van de zwarte neushoorns lijkt veel op die van de witte neushoorn. Via de geur uit urine laat een koe merken wanneer ze vruchtbaar is. De territoriale stier zal zich dan bij het vrouwtje voegen, voor ongeveer 30 dagen. Wanneer het vrouwtje de stier heeft geaccepteerd zal zij over gaan tot een paring die gemiddeld een half uur duurt.
- Draagtijd en geboorte: Gemiddeld zal een zwarte neushoorn het eerste kalf krijgen rond het 4e levensjaar. De draagtijd van de zwarte neushoorn is 15 – 17 maanden. Net als de witte neushoorn zoekt de zwarte neushoorn vlak voor de geboorte een eenzame beschutte plek om te kalven. De kalveren staan binnen 10 minuten, maar zijn dan nog niet stabiel. De eerste 2 maanden drinken ze bij hun moeder, binnen een maand eet hij voor het eerst vast voedsel, water drinkt hij voor het eerst na 4 – 5 maanden na zijn geboorte. Soms blijven zwarte neushoorn kalveren tot een jaar bij hun moeder zogen. Zwarte neushoorn kalveren blijven 2 – 4 jaar bij hun moeder, totdat er een nieuw kalf geboren wordt. Nadat een nieuw kalf tussen de 6 – 8 maanden oud is kan een vrouw een vorig kalf toestaan om weer bij haar te komen, echter hebben deze kalveren meestal op dat moment een eigen territorium.
- Geluiden en roepen: Knorren, grommen en snuiven zijn de meest voorkomende geluiden bij de zwarte neushoorn. Deze geluiden maken ze veelal als ze worden gestoord.
- Activiteiten: Zwarte neushoorns kunnen zowel overdag als in de nacht actief zijn. Tijdens hete dagen zijn de neushoorns het minste actief tussen 10:00 – 15:00 uur. Ze zoeken dan veelal schaduw onder bomen of zijn te vinden bij modderpoelen.
Interessante feitjes.
- Man/vrouw verhouding: Er worden meer mannelijke kalveren geboren dan vrouwelijke kalveren, de mortaliteit onder stieren ligt echter hoger dan die van vrouwen.
- Snelheid: De zwarte neushoorn is ondanks zijn grootte een snel en flexibel dier. Het kan tot 55 km/h rennen waarbij hij in staat is zeer snel van richting te veranderen.
- Leeftijd: De zwarte neushoorn wordt gemiddeld 35 jaar oud, in gevangenschap worden ze tot 45 jaar oud.
- Voedsel: Zwarte neushoorns zijn verkenners, ze eten struiken en bomen anders dan de witte neushoorn die een grazer is. Bij het afbijten van houtachtige plantdelen laten ze vaak een scherpe hoek achter aan het einde van de tak. Anders dan bij olifanten die het uiteinde van een tak juist versnipperen. De zwarte neushoorn drinkt indien mogelijk een maal per dag, indien het voedsel veel vocht bevat kan de zwarte neushoorn maximaal 5 dagen zonder drinken. De zwarte neushoorn bevind zich vaak in een straal van 5 km rond een drinkplaats. Hij kan met zijn voorpoten in de aarde graven op zoek naar water.
- Zintuigen: Net als de witte neushoorn heeft de zwarte neushoorn ook slecht zicht, ze kunnen een waarneming die zich op meer dan 30 meter afstand bevindt, niet goed ontdekken. Het reukvermogen en gehoor is uitstekend.
- Sociaal: Net als de witte neushoorn heeft de zwarte neushoorn ook slecht zicht, ze kunnen een waarneming die zich op meer dan 30 meter afstand bevindt, niet goed ontdekken. Het reukvermogen en gehoor is uitstekend.
- Voetafdruk: Alle neushoornsoorten hebben een voet met drie tenen. De voorste voeten van een neushoorn zijn groter dan de achterste voeten.
Dreigingen.
- Uitsterving: Tijdens de 19e eeuw werd de zwarte neushoorn de meest talrijke neushoornsoort. Rond 1970 waren er zo’n 65.000 dieren. Echter werd de hoorn een kostbaar goed dat gebruikt wordt in de Chinese geneeskunde en als versiering in dolken/messen. Eind jaren 70 werd in 8 jaar tijd zo’n 8000 neushoorns gedood. Tussen 1970 en 1992 daalde de zwarte neushoorn populatie met 96%, tot er nog maar 2400 dieren over waren. De stroperij blijft op dit moment nog steeds de grootste dreiging voor de zwarte neushoorn.
- Locatie: De zwarte neushoorn komt voor in Kenia, Tanzania, Namibië, Zuid-Afrika en Zimbabwe.
