In de traditionele Chinese geneeskunde wordt de neushoorn hoorn gebruikt als genezingsmiddel. Met de huidige schaarste van de neushoorns wordt de hoorn echter steeds vaker gebruikt als een statussymbool om succes en rijkdom te tonen. De stroperij raakt alle vijf de neushoorn soorten, echter omdat de grootste populaties zich in Zuid-Afrika bevinden worden de twee Afrikaanse soorten momenteel het hardst geraakt. Nu meer dan ooit moeten verschillende programma’s investeren in anti-stroperij activiteiten om uitsterving te voorkomen.
Wat is de hoorn? Hoorn is het harde materiaal en vergelijkbaar in structuur met paardenhoeven, snavels en vinger en teennagels. Sommige zoogdieren hebben een hoorn die deels gemaakt is van bot, echter de hoorn van een neushoorn is geheel gemaakt van keratine. De hoorns van een neushoorn zijn gemaakt van keratine, keratine is een oplosbaar eiwit dat bij zowel mensen als vele dieren voorkomt. Keratine bevattende cellen worden voortdurend afgestoten en vervangen door nieuwe cellen. Dit maakt ook dat bij afbreken van de hoorn , de hoorn vanzelf weer terug groeit. Keratine molecule zijn vezelig en om elkaar gedraaid waardoor ze fijne tussenliggende vezels vormen. De stevige structuur komt mede door een hoog percentage aan zwavelhoudende aminozuren, hoofdzakelijk cysteine maar ook tyrosine, histidine, lysine en arginine, en de zouten calciumcarbonaat en calciumfosfaat.
Hoe komen stropers aan hun wapens? Stropers krijgen geavanceerde apparatuur van internationale criminele bendes om zo neushoorns op te sporen en te doden. Het team bestaat vaak uit twee of drie man met een wapen, een paar kogels , oude mobieltjes en een bijl. Bepakt met een rugzak met wat eten en drinken kunnen ze een paar dagen infiltreren en op bushvaardigheden overleven. Nu de toegang tot wapens steeds makkelijker wordt zijn de stropers regelmatig uitgerust met handvuurwapens of semi-automatische wapens voor persoonlijke bescherming. De stropers zullen niet twijfelen om het vuur op anti-stroperij units te openen, die daarbij hun leven op het spel zetten om de neushoorn te beschermen.
Een stroper onder aan de ladder kan zo’n 35.000 rand verdienen, dit komt neer op 2000 euro. Deels zijn zij ook slachtoffer, zijn vaak arme jongens die leven in krottenwijken aan de randen van natuurparken. Ze worden in feite gebruikt, en denken enkel aan het geld dat hen is beloofd, vaak genoeg geld om een ander leven te kunnen beginnen. De ‘’grote’’ jongens blijven vaak buiten schot en treden zelden voor de rechter. De schaarste aan neushoorns vandaag en daarmee de afnemende beschikbaarheid van hoorn, drijft de vraag alleen maar hoger.
Het is tegenwoordig moeilijk om stropers te kunnen arresteren en vervolgen. Zij hebben het voordeel.
Stropersgroepen gebruiken verschillende operatie methoden. Bijlen en machete lijken de meest gebruikte gereedschappen om de hoorns te verwijderen. Platte messen, zagen en (minder gebruikelijk) kettingzagen worden ook gebruikt.
Ervaren stropers kunnen de hoorn netjes langs de schedel verwijderen met een scherp mes, sommige onervaren stropers kunnen echter de halve bovenkaak eraf halen met een bijl. Hoe meer ervaring de stroper heeft hoe netter de hoorn verwijderd wordt. Verder zijn de keuze van gereedschap, de beschikbare tijd en de kans op ontdekking bepalend voor hoe de hoorn verwijderd wordt. Om ontdekking van het karkas te voorkomen zullen sommige stropers de zijkanten van de neushoorn open snijden wat roofdieren aantrekt en het karkas sneller zal doen vergaan.
In de meeste gevallen laten de stropers een soort van kenmerk achter, velen gebaseerd op een bijgeloof. Het snijden van de ogen zal het venster naar de ziel vernielen, betekenend dat ze niet geïdentificeerd zullen worden voor het misdaad. De staart wordt verwijderd en gebruikt door medicijnenmannen om muthi te sprenkelen. Muthi is een traditionele magische geneeskunst in Zuid Afrika, en wordt gebruikt om sportprestaties te verbeteren maar vooral om rijkdom te verkrijgen. Er is niet veel bekend over muthi, omdat men gelooft dat het alleen werkt indien je het geheim houdt. De muthi wordt gesprenkeld over de stropers en de vluchtvoertuigen. Vele stropers dragen muthi bij zich , meestal gewikkeld in een krant en bijeengehouden met draad. Ze geloven dat dit ze onzichtbaar & zeer snel maakt en beschermd tegen kogels. In sommige gevallen worden de oren eraf gesneden om te zien of er een informant in de groep is. Er zijn gevallen bekend waarbij ook andere lichaamsdelen verwijderd werden als genitaliën , tanden en ogen.
De verhandeling van de hoorn is een georganiseerde misdaad met een structuur van een bedrijf. De hoorn levert momenteel zo’n 65.000 – 95.000 dollar op per kg. Dit maakt het, het allerduurste product op aarde, duurder dan goud en duurder dan coke. De stropers vluchten met de hoorn waarbij de hoorn via verschillende tussenpersonen uiteindelijk terecht komt bij Chinese, Vietnamese en Japanse kopers.
De traditionele geneeskunde is een verzamelnaam voor diverse genees en behandel wijzen uit Azië , met name China. Vele van deze geneeskundige inzichten worden al meer dan 2000 jaar gebruikt, zo ook de hoorn van de neushoorn. Het staat beschreven als behandelmethode voor onder andere koorts, reuma , jicht, voedselvergiftiging , slangenbeten en hoofdpijn. Wanneer gebruikt wordt de hoorn vermalen tot een poeder en voor het consumeren in heet water opgelost. De vele miljoenen mensen die geloven in de traditie van de Chinese geneeskunde geloven ook echt dat neushoorn poeder hen zal genezen van een bepaald kwaal. Het wordt gezien als een onvervangbare farmaceutische noodzaak. Nu worden de dieren gedood om te zorgen voor nostrum waarvan is aangetoond dat het nutteloos is.
In Vietnam gelooft men dat de hoorn ook als aphrodisiacum gebruikt kan worden, maar ook als behandeling van terminale ziekten. Recent is de vraag naar hoorn in Vietnam gestegen. Consumenten van de neushoorn hoorn hebben aangeven in een enquête uitgevoerd door TRAFFIC in 2013 dat de motivatie voor het gebruiken van neushoornhoorn meer ligt in het emotionele voordeel dan het medicinale voordeel. Het zou hun sociale status onder de leeftijdsgenoten bevestigen , ze kopen de hoorn met als enig doel begaafd te zijn aan anderen. Beeld en status zijn belangrijk voor deze consumenten , ze zijn meestal hoogopgeleide succesvolle mensen met een krachtig sociaal netwerk en geen affiniteit met wilde dieren en natuurbehoud.